ผีถ้วยแก้ว
เป็นการละเล่นโบราณอย่างหนึ่งตามความเชื่อส่วนบุคคล
โดยเชื่อว่าเป็นการอัญเชิญวิญญาณ (หรือผี) มาสถิตในถ้วยแก้ว
แล้วสอบถามเรื่องราวต่าง ๆ กับวิญญาณนั้นตามแต่จุดประสงค์ของผู้เล่น ผู้เล่นจะทราบคำตอบของคำถามจากการเคลื่อนที่ของถ้วยแก้วไปบนตัวอักษรที่เขียนเอาไว้บนแผ่นกระดาษ
ประวัติ
ในคำสอนตามคำภีร์ทางพระพุทธศาสนากล่าวว่า
จิตของมนุษย์นั้นจะทำงานอยู่ตลอดเวลา ในเวลาที่เราคิดเรื่องใด ๆ ก็ตาม
จะมีกระแสจิตกระจายออกมารอบ ๆ ซึ่งทำให้ผู้ที่ทำสมาธิจนสำเร็จฌาน สมาบัติ
หรือได้สำเร็จวิชา "เจโตปริยญาณ" (หยั่งรู้วาระจิต)
จะสามารถรับรู้กระแสความคิดของคนทุกคนได้ ซึ่งธรรมชาติของกระแสความคิดนี้มีทั้งในมนุษย์และสัตว์ทั่วไปด้วย
ผู้ที่รับรู้กระแสความคิดของมนุษย์ได้นี้ นอกจากผู้ได้สำเร็จวิชาเจโตปริยญาณแล้ว
ก็ยังมีพวกเทพ เทวดา ต่าง ๆ ด้วย รวมไปถึงพวกวิญญาณทั้งหลาย
ที่ยังเร่ร่อนอยู่ในมิติที่ละเอียด ซึ่งตาของมนุษย์ธรรมดาจะไม่สามารถมองเห็นได้
ซึ่งพวกเหล่านี้จะสามารถรับรู้กระแสความคิดของมนุษย์ได้เช่นกัน
อุปกรณ์
อุปกรณ์ที่สำคัญมีเพียงแผ่นกระดาษหรือแผ่นไม้
ที่แบ่งเป็นช่องตารางสี่เหลี่ยมหรือวงกลม แล้วเขียนตัวอักษรหรือตัวเลขลงไปให้ครบถ้วน
พร้อมทั้งถ้วยแก้วหรือภาชนะอย่างอื่นที่คล้ายกัน บ้างก็ใช้เหรียญแทนถ้วยแก้ว
เรียกว่า ผีเหรียญ นอกเหนือจากนี้ก็อาจเตรียมเครื่องเซ่น และธูป 1
ดอกเป็นส่วนประกอบ
วิธีการเล่น
ก่อนเล่นจะต้องมีการอัญเชิญวิญญาณมาเข้าในถ้วย
ผู้ที่เล่นต้องตั้งจิตเป็นสมาธิ เอานิ้วชี้แตะรวมกันไว้บนถ้วยแก้วที่คว่ำลง
แล้วถามคำถามจากวิญญาณที่เชิญมาเข้าในถ้วย
วิญญาณจะบังคับถ้วยแก้วให้เดินไปตามอักษรแต่ละตัว
แล้วผสมออกมาเป็นคำเพื่อถอดความหมาย ท่องคาถาเรียนกผี ว่า พุทโธธายะ
สามรอบโดยท่องคนละคำกรณีสามคน คนแรกท่อง พุท คนที่สอง โธ คนที่สาม ธา คนแรก ยะ
จนครบสามรอบ แล้วเรียกวิญญาณ ถ้าเสร็จจากการเล่นผีห้วยแก้วแล้ว
ควรเอาแก้วไปฝังดินวิณาณไม่สามารถตามเราได้ หรือเก็บไว้ที่มิดชิด